Kreta, wyspa wśród morskiej rzucona otchłani,
Żyzna, pełna uroków - a siedzą tam na niej
Roje luda, a liczy dziewięćdziesiąt grodów.
Moc tam różnego szczepu i mowy narodów.
Są Achaje, Kydony, Dory bujnogrzywe,
Pelazgi, toż Kreteńcy, tubylcy właściwe.
Na wyspie jest gród Knossos, wielki i stołeczny,
Gdzie lat dziewiątek władal Minos (...)
Odyseja, pieśń XIX

26 stycznia 2014

Spinalonga - Wyspa Trędowatych

Od dłuższego już czasu zabieram się za napisanie paru słów o Spinalondze, ale jak to u mnie bywa – ciężko mi się ogarnąć zimową porą.  Korzystając z tego, że jakoś ostatnio jestem mniej humorzasta i nawet jakoś mam więcej chęci do wszystkiego – postanowiłam dzisiaj coś skrobnąć. To znaczy – zacząć...ale czy dzisiaj skończę – tego na sto procent stwierdzić nie mogę...Bo to tak ze mną już jest...


Jako, że podczas tych moich czterech sezonów spędzonych na Krecie głównie pracowałam i pracowałam, tudzież biegałam na plażę ;) - do ostatniego sezonu nie miałam okazji, żeby coś więcej pozwiedzać. Trafiła się jednak „okazja” w 2011 roku. Syn znajomej Ukrainki pracował w agencji turystycznej i tak jakoś wyszło, że załapałam się na klasyczną „masówkę”...;)) Rosyjskojęzyczne towarzystwo bynajmniej mi nie przeszkadzało, zresztą chłopak mówi świetnie zarówno po rosyjsku, angielsku jak i...po polsku ;) Ale to tak na marginesie...




Spinalonga jest niewielką, skalistą wyspą  położoną przy północno-wschodnim wybrzeżu Krety, w zatoce Mirabello. Podróż stateczkiem z Eloundy zajmuje niecałe 30 minut. Można też wyruszyć z Agios Nikolaos – ale rejs jest nieco dłuższy (to dla tych, którzy lepiej znoszą kołysanie fal;)) .






 
Nazwa wyspy pochodzi najprawdopodobniej od słów „stin Elounda” - do Eloundy , co sugerują liczne dokumenty weneckie, w których odwoływano się do wyspy jako „Stinelonda”. 


Wenecjanie nie rozumieli znaczenia tego słowa więc dopasowali je do swojego języka. „Spina” oznacza cierń, a „longa” oznacza daleko lub długo. Spinalonga to nazwa, która występowała najczęściej w mowie greckiej.



Niektóre źródła podają, że wyspa powstała w wyniku trzesięnia ziemi ok 1500 r p.n.e. - odłączyła się od półwyspu o tej samej nazwie. Inne źródła z kolei mówią, iż przed okresem panowania Wenecjan, Spinalonga była półwyspem a  w 1589 roku Wenecjanie przekopali u jego nasady kanał i w ten właśnie sposób powstała poźniejsza Wyspa Trędowatych :-).   Hmmm....jak na razie nie udało mi się tego zweryfikować, niestety...Dla mnie osobiście najbardziej prawdopodobne wydaje się, że Spinalonga stanowiła jedną całość z Kolokithą - która też jest niby wyspą-półwyspem Krety...Na mapkach oferowanych turystom w biurach turystycznych Kolokitha figuruje jako Kolokitha Island...połączona jest z Eloundą maleńskim mostkiem...;) 


Sprostowanie:  dotarłam do informacji, które podają, że faktycznie Wyspa Spinalonga stanowiła całość z półwyspem o tej samej nazwie. W 1589 roku Wenecjanie postanowili "wydzielić" wyspę przekopując kanał u nasady półwyspu Spinalonga. Wyjaśniło się również, że to co brałam za półwysep Kolokitha to jest po prostu Półwysep Spinalonga. :-) Jak widać myliłam się. Nie wiem czy pocieszające jest, że nie tylko ja;) Osobne wyjaśnienie w poście o wyspie Kolokitha ;)
 


Jeśli chodzi o historię wyspy...W starożytności mieszkańcy Olous zbudowali na niej niewielką twierdzę, której celem było zapobieganie częstym atakom zarówno plemion spoza kraju jak i miast sąsiadujących.



Kiedy wyspę przejęli Wenecjanie, na ruinach tej starożytnej zbudowali swoją własną – prace trwały od 1579 roku do ok. 1586. Twierdza była na tyle skuteczna, że Turcy zdobyli ją dopiero 40 lat później niż resztę Krety. 



Od 1715 Spinalonga była we władaniu Turków.




W 1903 roku po upadku rządów osmańskich, kiedy Kretę oficjalnie uznano za niezależne państwo, na podstawie decyzji władz kreteńskich (być może w celu zmuszenia ostatnich mieszkańców tureckich do "wyprowadzki", a którzy nie bardzo mieli ochotę na opuszczenie wyspy) , Spinalonga stała się miejscem odosobnienia pochodzących z Krety osób chorych na trąd. (1903-1957).












W miejscu weneckich oraz osmańskich ruin wzniesiono domy, szpital oraz cmentarz . W 1939 roku oddano do użytku biegnącą wokół wyspy drogę. Nad chorymi opiekę pełnili kierownik medyczny, pielęgniarki, nadzorca, osoby sprzątające oraz ksiądz. Ostatni trędowaty opuścił Spinalongę w 1957 roku.


















                                                                     * * * * *
 

Mimo, że była to tzw. masówka – nie żałuję, że się wybrałam. Żałowałabym, gdybym się nie wybrała...Miejsce niesamowite, pełne „duchów przeszłości”, na swój sposób magiczne...ciche i spokojne – ale w jakiś niesamowity sposób przemawiające donośnym głosem...oczywiście do tych, którzy nie zagubili gdzieś po drodze, w pędzie za nie wiadomo czym – swojej wyobraźni...Warto wyrwać odrobinę czasu i poczuć inny wymiar historii, związanej – jak by nie było – z Kretą ;)


Przy opisywaniu Spinalongi pomagał mi jak zawsze Przewodnik po Krecie zakupiony na Krecie, trochę internet, trochę Przewodnik NG i Przewodnik po Wyspach Greckich z serii Podróże Marzeń.  

PS. Będzie jeszcze trochę zdjęć ze Spinalongi i Kolokithy w osobnym poście ;)

PS2, Zaczęłam wczoraj, skończyłam dzisiaj...to i tak nie najgorzej...;)

                                                                    * * * * *